U 2024. godini obeležava se vek od rođenja srpskog umetnika, slikara i grafičara Đorđa Andrejevića Kuna po kome jedna ulica na Voždovcu nosi ime.
Đorđe Andrejević Kun
(Foto: Spomen-zbirka Pavla Beljanskog)
Đorđe Andrejević Kun, istaknuti srpski slikar, grafičar, učesnik Španskog građanskog rata, Narodnooslobodilačke borbe i član Srpske akademije nauka i umetnosti, ostavio je neizbrisiv trag u istoriji srpske kulture i umetnosti.
Rođen u Vroclavu 1904. godine, njegov talenat i strast ka umetnosti razvijali su se pod uticajem talentovanih umetnika i u italijanskim gradovima i u Parizu.
Tajne grafičkog zanata okrio mu je njegov otac koji je i sam bio majstor grafike. Zahvaljujući beogradskom trgovcu i dobrotvoru Iliji Rankiću, Đorđe Andrejević Kun je dobio stipendiju za usavršavanje u Italiji, gde je imao priliku da se divi umetničkim delima velikih italijanskih slikara poput Mikelanđela, Ticijana, Tintoreta...
Svoju prvu samostalnu izložbu je imao 1931. godine na kojima su dominantni motivi bili mrtva priroda i portreti. Zanimljivo je pomenuti da se Kun te iste godine prijavio na anonimni konkurs za grafičko rešenje grba grada Beograda.
Grb grada Beograda
Iako je njegov stil pretežno bio realističan, umetnički izraz Đorđa Andrejevića Kuna prelazio je kroz različite faze i tematike, uključujući i period socijalističkog realizma.
Posebno značajan period u životu ovog jugoslovenskog umetnika bilo je razdoblje koje obuhvata njegovo socijalno-angažovano stvaralaštvo, a njegovo ime postaje svojevrsni sinonim za umetnost socijalnih tendencija levičarske orijentacije u Srbiji i Jugoslaviji.
Kroz svoj umetnički rad zalagao se za širenje levičarskih ideja i podizanja svesti u borbi za ljudska prava i slobode kod široke populacije naroda. Osim što je bio umetnik levičarske orijentacije čija najznačajnija dela pripadaju socijalnom, borbenom i socijalističkom realizmu, Kun je bio i ilegalac pod imenom Petar Antonijević koji je za vreme Drugog svetskog rata savršeno falsifikovao razne nemačke isprave, pečate, lične karte, propusnice i druga dokumenta. Na taj način je davao svoj doprinos NOB-u. Nakon tog perioda, Kun odlazi da se bori kao španski borac u španskom građanskom ratu. Po povratku iz Španije, 1940. godine biva uhapšen, ali nedugo zatim upoznaje Ivu Lolu Ribara i Mošu Pijadu koji je inicirao njegovo učlanjenje u komunističku partiju.
Foto: Google Arts & Culture
Svojim delom, Kun je obogatio, ne samo umetničku scenu Beograda, već je i dao doprinos kulturnom nasleđu Srbije. Njegova angažovanost u Narodnooslobodilačkoj borbi i umetničko stvaralaštvo koje je praćeno temama socijalne pravde i antifašizma odrazili su se na brojnim mapama, kompozicijama i ilustracijama. Kao profesor i rektor, prenosio je svoje znanje na buduće generacije umetnika.
Godine 1950. izabran je za dopisnog člana SANU, a 1958. za redovnog člana. Od 1957. do 1960. bio je predsednik jugoslovenskog saveza umetnika. U godinama koje su usledile nakon Drugog svetskog rata imao je samostalne izložbe u Beogradu (1953. i 1959.), Kragujevcu, Čačku, Nišu, Skoplju, Zemunu, Somboru i u Berlinu 1963.
Sećanje na ime ovog značajnog srpskog umetnika čuva i jedna uličica na Voždovcu koja izlazi na Meštrovićevu ulicu i Voždovčanima dobro poznatu osnovnu školu „Zmaj Jova Jovanović”.
Iako je preminuo 1964. godine, delo Đorđa Andrejevića Kuna i danas živi kroz slike, grafike i ilustracije koje su ostale kao svetle tačke srpske umetničke baštine.
Izvor: Vikipedija