Da se Voždovac može podičiti brojnim kulturnim spomenicima za koje mnogi Voždovčani (ali i mnogi Beograđani) ni ne znaju, ili koje nikada nisu ni posetili, govori u prilog jedan kulturni spomenik koji se nalazi u voždovačkom naselju Kumodraž. Radi se o rodnoj kući čuvenog srpskog komandanta, vojskovođe i junaka Velikog rata poznatog kao vojvoda Stepa Stepanović. Inače, prema predanju porodica vojvode Stepe doselila se u Kumodraž iz Hercegovine ili Like, a prema drugoj verziji iz Leskovca ili Pirota. Treba pomenuti i to da se slavno ime srpskog vojvode nalazi u nazivu brojnih mesta na opštini Voždovac, kako ulice, tako i naselja, ali i brojnih komercijalnih objekata.
Ova seoska kuća datira još iz 19. veka i u njoj se 12. marta 1856. godine rodio upravo srpski vojvoda Stepa Stepanović. U to vreme, Kumodraž je bilo selo u blizini Beograda, dok je to danas razvijeno gradsko naselje u opštini Voždovac.
Zanimljivo je da tip kuće kojoj pripada i ova kuća potiče iz Kosovskog pomoravlja, odakle su se tokom seoba, krajem 19. veka proširile i u okolinu Beograda.
Zbog svojih arhitektonskih, etnografskih i memorijalnih vrednosti, ova kuća je proglašena za spomenik kulture od velikog značaja, posebno zato što je kuća ovog tipa veoma malo, naročito u užoj okolini Beograda.
Kuća je zbog svog značaja dobila status spomenika kulture još 1974. godine, slomke tek 2013. godine došlo do njene potpune restauracije kada je zapravo postala spomen-kuća, odnosno muzej sa stalnom postavkom koja je posvećena životu i delu Stepe Stepanovića. Nažalost, zbog svoje lokacije, kuću je 2021. godine zahvatila vlaga.
Ipak, tokom proslave Dana evropske baštine 29. septembra 2022. godine, opština Voždovac je organizovala posetu ovog kući i tom prilikom je odlučeno da će opština uložiti sredstva u njenu obnovu. Tom prilikom, posetioci su mogli da vide izložbenu postavku Stepine rodne kuće, da bar nakratko osete kako se u njoj živelo u drugoj polovini 19. veka – uz poseban naglasak na ognjište, sofru, stare grnčarske posude i krčage, ali i da vide vojvodina pisma, fotografije, odlikovanja, lične predmeti...
Prilikom ove posete, održano je i kratko predavanje o vojvodi Stepi Stepanoviću koje je održao predsednik Udruženja Adligat Viktor Lazić koji je tom prilikom sve prisutne podsetio:
Došli smo ovde da, preko jednog veka, uputimo zagrljaj našem pretku, našem dedi, brkajliji, koji je na Ceru štitio i, u blatu i krvi odbranio svoju decu i nas, svoje unuke.
Ova kuća, kao kulturni spomenik Voždovca i Beograda, zaslužuje pažnju kako lokalnog stanovništva, tako i turista kojima ni trebalo da bude obavezna stanica tokom obilaska srpske prestonice, kao primer značajnog primera moravskog graditeljstva, ali i kao podsetnik na hrabre srpske ratnike i njihovu slavnu prošlost.
Izvor i foto: Vikipedija / Zavod za zaštitu spomenika kulture grada Beograda
Comments