Na teritoriji opštine Voždovac nalaze se mnogi znameniti spomenici i spomen-obeležja značajnih za istoriju, ne samo ove beogradske opštine, već i celog Beograda. Jedan od najznačajnijih i najpoznatijih spomen-obeležja koji se nalaze na Voždovcu bez svake sumnje je Spomen-park „Jajinci” koji svedoči o jednom od najpotresnijih događaja u istoriji srpske prestonice. Podignut je na lokalitetu vojnog strelišta koje su koristile oružane snage Kraljevine Jugoslavije, a koje je tokom Drugog svetskog rata postalo mesto najvećeg stradanja nedužnog stanovništva na teritoriji okupirane Srbije.
Ono što strelište u Jajincima izdvaja u odnosu na ostala mesta stradanja jeste masovnost žrtava i vrlo surova i sistematična likvidacija, ali što je još podmuklije, prikrivanje zločina nad nedužnim stanovništvom. Sačuvane fotografije i izjave malobroinih preživelih svedoče o stradanju i patnjama Srba, Jevreja, Roma i drugih talaca fašističkog režima u Beogradu i Srbiji. U periodu od 8. novembra 1943. godine do 2. aprila 1944. godine, u nameri da ukloni tragove masovnog zločina, Gestapo je vršio organizovanu ekshumaciju i spaljivanje posmrtnih ostataka žrtava. Međutim, odmah po završetku Drugog svetskog rata Komisija za utvrđivanje ratnih zločina, formirana nakon sprovedene istrage iznela je podatak da je na strelištu u Jajincima stradalo 80.000 ljudi. Prve vence na mesto gde su vršena masovna streljanja položili su generali Peko Dapčević i Vladimir Ivanovič Ždanov, komandanti trupa koje su oslobodile Beograd 20. oktobra 1944. godine, što predstavlja i prvo odavanje pošte nedužnim žrtvama fašističkog terora.
Spomen-park Jajinci sastoji se od više segmenata i njegova izgradnja zvanično je započeta 7. jula 1951. godine kada je na samom ulazu u spomenički kompleks postavljen spomenik. Za izradu spomenika su zaslužni akademski vajar Stevan Bodnarov i arhitekta Leon Kabilj. Skoro deceniju nakon podizanja spomenika, odnosno formiranja spomeničkog kompleksa pristupilo se uređenju Spomen-parka (1960) koje je nastavljeno i u narednim decenijama, gNakon nekoliko neuspešnih te nerealizovanih javnih konkursa za projekat spomenika žrtvama fašizma, konačno, 1988. godine, usvojeno je i realizovano rešenje monumentalnog spomenika, autora akademskog vajara Vojina Stojića. U uređenju pratećih sadržaja i zelenih površina Spomen-parka učestvovali su i arhitekti Branko Bon i Brana Mirković. Odlukom Skupštine grada Beograda 1986. godine, Spomen-park „Jajinci“ proglašen je kulturnim dobrom – znamenito mesto.
Ako se ikada uputite prema Avali, ne zaboravite da obiđete Spomen-kompleks „Jajinci” (iz pravca prema Avali nalazi se sa leve, a iz prvca Avale nalazi se na desnoj strani) i time odate počast žrtvama koje su položile svoje živote u borbi protiv fašizma. Osim poklonjenju žrtavama, možete iskoristiti priliku i da prošetate veoma lepo uređenim prostranim parkom u kome vlada jedan poseban mir, kako i dolikuje mestu gde počivaju duše onih koji su nevino stradali.
TEKST И FOTO: Ana Stjelja
Izvor: Vikipedija
留言